|
Home | Esercizi spirituali | Arte | Esperienze | Saggi | Link
|
|
Saggi > |
Jerónimo Nadal, Brani scelti |
||
|
|
|
||
|
Jerónimo
Nadal,
altre pagine Giacomo Lainez, Juan A. Polanco, Francesco |
INDICE MINISTERIA QUAE IN «FORMULA INSTITUTI» LEGUNTUR TESTO § I. - Introductio1. Recapitulatio praecedentis exhortalionis, de perfectione
ad quam tendit Societas. De iis per quae ad finem contendedum est. - 2.
Ministeria quae in Formula leguntur. - 3. Amplitudo
el plenitudo ministeriorum. - 4. Haec accepta ex fundatione tanquam
substantialia. - 5. Hoc institutum a Sancta Sede acceptum. – 6. Gratia Dei ad haec
minisleria. - 7. Meliores fore qui futuri sunt in Societate. [1] Vidistis, fratres, quemadmodum Societas in Examine finem explicet et exponat; simul agnovistis quae diximus ea esse plane quae in manibus continenter habemus, in quibus exercemur; illud praetera hinc sit exploratum, quid sibi velit quod in formula Instituti legimus, ut «ad profectum animarum in vita et doctrina christiana intendat»[1] Societas. Graviter scilicet dictum est ne sinstat in necessariis, vel in principiis sit contenta Societas; sed ut semper ad perfectionem et utilitatem ampliorem contendat tum invita et moribus, tum in doctrinae christianae institutione. Et quidem his paucis verbis ingentem nobis campum aperuit, in quo exerceremur ad maiora nos assidue extendentes. Ut nullus est gratiae finis in hac vita mortali, ita in profectu virtutum et illustrationis mentis humanae nullus est status. Quocirca nobis ad uberiorem in animabus fructum procurandum semper est alaborandum. [2] Post tractationem de fine tempus et locus postulat ut de iis per quae ad finem contendendum est dicamus. Audiamus igitur fomulam Instituti: «per publicas (inquit) praedicationes, lectiones et quodcumque verbi Dei ministerium, spiritualia exercitia, puerorurm ac rudium in Christianismo instittutionem, christifidelium in confessionibus audiendis et caeteris sacramentis administrandis spiritualem consolationem praecipue intendat» (Societas, scilicet, vel qui Societati nomen dedit). «Et nihilominus ad dissidentium reconciliationem et eorum qui in carceribus vel in hospitalibus inveniuntur piam subventionem et ministerium, ac reliqua charitatis opera, prout ad Dei gloriam et commune bonum expedire visum erit, exequenda, gratis omnino et nullo pro suo in praedictis omnibus labore stipendio accepto, se utilem exhibeat; curetque primo Deum, deinde huius sui instituti rationem, quae via quaedam est ad illum, quoad vixerit ante oculos habere, et finem hunc sibi a Deo propositum totis viribus assequi»[2]. Hactenus formula. [3] Mentem advertite, fratres, et spiritum diligenter ad plenitudinem ministeriorum quae nobis dedit Deus de singulari sua benignitate. Intelligitis primum omnia nobis data esse atque praescripta Ecclesiae ministeria quae simplici et humili sacerdoti competere possunt. Nullum enim praetera defuit quod nos obire possimus. Nam 2 sacramenta, confirmationis et ordinis, ad solos episcopos pertinent; iurisdictio in externo foro, in alienos, ius decimas exigendi vel proventur pro ministeriis: haec dignitatis sunt episcopalis vel etiam suo gradu parochorum. Reliqua omnia ecclesiastica ministeria nostra sunt. [4] Qua in re illud notandum summopere: haec ministeria tam multa, tam magna non accepisse nos post Societatis fundationem vel post acceptum et confirmatum institutum, sed ex fundatione et instituto; non ut accidentalia et Societati adventitia, sed tanquam substantialia et cum ipsa Societate nata. Ut enim vocationem et finem et institutum accepit a Deo Societas per Ignatium, ita haec media quibus vocationem expleret et finem a Deo acceptum consequeretur aet institutum observaret. Ut autem Ecclesia vocationem, finem, institutum confirmavit, ita eadem confirmatione haec nostra esse ministeria ex instituto sanxivit. Non sunt igitur haec extrinsecus nobis accommodata, sed intrinsecus accepta et sine quibus nec finis nec vocatio nec institutum constare potest; atque adeo, ut ratio gratiae, finis instituti propria, hanc religionem ab aliis discernit ac dividit, ita haec ministeria idem faciunt, vel illa per haec simul illud faciunt. [5] Sumus concionatores, lectores, apostolica auctoritate ex instituto; sumus catechistae, sumus orationis institutores, sumus ministri sacramentorum, Ecclesiae auctoritate. Haec et alia opera quae nostra sunt, tam multa omnia, divina vocatione, approbatione vero Sedis Apostolicae et generalis Concilii, hoc est, Ecclesiae catholicae, obimus, etc. Quanta igitur nos oportet esse animi alacritate in nostris ministeriis, quanta spe niti debemus, quantam cordis humilitatem hinc concipere debemus, quantam rursum animi magnitudinem in Christo! [6] Ubi animadvertimus et videmus tam singularem benignitatem, tam largam bonitatis suae manum in nos Deum exercuisse, putatis, fratres, haec nobis solum esse ministeria attributa et non simul gratiam a Deo ad illa fructuose ad maiorem suam gloria exercenda esse largiter communicaturum? Nullum est ministerium ad quod singularem gratiam non acceperimus; nullum est ad quod utiliter exequendum Ecclesia suis orationibus nos non iuvet, suis item privilegiis nos non armet; quod, ut hactenus facere non omisit opportune, nec deinceps desistet de sua benignitate nos prosequi. Unde existimatis, fratres, tantam efficaciam in Societate, tantam fructus amplitudinem provenisse ex his ministeriis paucis annis, nisi ex illa vocatione Dei, ex illa gratia singulari divinae bonitatis? Quibus Dei praesidiis sedulo nostri Patres sunt cooperati. Veriori quadam cordis humilitatae et animi magnitudine in Christo, eodem nobis insistendum est diligenter. Ut nostris, muneri ne desimus, est gratia ad ministeria, multa etiam exempla Patrum addita, multo plures intercessiones et in caelo et nostrorum. [7] Non dubito quin et vos, et omnes quotquot in Societate vivunt, magnun incrementum Societati sint allaturi, hoc est, uberiorem fructum in animabus ad maiorem Dei gloriam. Hoc tamen addam de hac re, quod vobis animum augeat, spem et alacritatem in Christo. Audivi ego, audierunt item alii, P. Ignatium, quum affirmaret meliores futuros in Societate qui post illa initia erant exstituri. Meliores ipse quidem dicebat de sua humilitate. Ego tamen semper intellexi ampliora et uberiora fore Societatis ministeria et fructus; sed ita tamen si nostrae gratiae, si nostrae vocationi non desimus. Et confido ego quidem non defuturos et animadversuros inflammata esse ministeria nostra divina illa charitate, quae ad perfectissima quaeque nititur et nostra omnium corda inflammat suaviter semper et fervide. § V. - Exercitia spiritualia36. Quid inlelligantur exercitia spiritualia. -
37. Origo exercitiorum P. Ignatii. - 38. Fructus
exercitiorum. - 39. Unde hic fructus exercitiorum. - 40. Aliae methodi exersitiorum.
- 41. Momentum quod S. Ignalius tribuit Exercitiis. - 42. Quinam seligendi ad
dispensanda exercitia. - 43. Quomodo agere debeant. [36] Succedit in formula instituti: et per spiritualia exercita. Dedit nobis de sua bonitate Deus, attribuit Sedes Apostolica, insigne illud niinisteriuln iuvandi et nos et pruximum per exercitia spiritualia, id est, per doctrinam et methodum meditationis, contemplationis et orationis. Intelligimus vero, non solum nostram illam methodum, cuius est auctor P. Ignatius. sed illam praecipue. Qua in re singularem agnoscimus Dei benignitatem; dedit enim nobis quasi extra ordinem peculiarem quamdam doctrinam, qua ad orationem et nos instrueremus et proximum, quum ratio alioqui huius institutionis communis sit omnibus. Quae gratia Dei facta est auctoritate apostolica certior, ubi Paulus 3. exercitia nostra confirmavit[3]. Hinc est quod debeamus magnam spem collocare in nostris exercitiis, praesertim quum illa videamus tam uberes proventus et nostris et aliis attulisse[4]. [37] Fuit
illius methodi exercitiorum auctor P. Ignatius, Dei beneficio atque
instinctu. Et quidem eo tempore, quo ad paenitentiam et ad orationem ad urbem
Manresam secessit, longe a patria, in Cathaloniam, Hispaniae inferioris
provinciam. Secessit enim, ut ipse spiritualiter exerceretur et paenitentiae
operam daret. Quae igitur ipse experientia comperit, sibi profuisse, ex iis
quae omnibus putavit fore utilia, ea in libellum redegit[5]. [38] His
exercitiis quoad vixit, ab initio usque suae conversionis, usus est et pro se
et pro aliis. Per haec statim in Hispania, antequam veniret Lutetiam
Parisiorum, multos ad pietatem promovit[6]. Per haec Lutetiae novem illos
primos socios eo adduxit ut renuntiarent seculo et ipsius sequerentur animi
propositum proximos iuvandi, quum prius illos colloquio privatim commovisset
ad pietatem[7]. Per exercitia viri primarii ad Societatem
ducti sunt. Itaque Societatem hactenus videmus per eos et initium et
incrementum accepisse et esse gubernatam, quos ad eam Deus per exercitia
vocavit. Fuit
exercitiorum nostrorum amplissimus fructus in omnium ordinum hominihus.
Saepenumero sunt data exercitia, non solum singularibus monachis, sed
integris monasteriis[8]. Contigit etiam, quod ego habeo compertum,
ut monachi, quem erant in novitiatum accepturi, dissimulanter mitterent ad
nos, erudiendum in oratione per exercitia. Per
exercitia ad nostrum quidem institutum fuerunt plerique perducti, multi etiam
ad alia. Illud tamen soleo ego inter caetera admirari, quod viri doctrina
praestantes, et quidem theologi excellentes, qui antea vel exercitia nostra
contemnerent vel etiam oppugnarent, et qui alioqui nihil ex iis, quae in
exercitiis traduntur, ignorarent, ita fuerint usu exercitiorum commoti, ita
mutati, ut magno animi sensu profiterentur se tune primuin esse theologos,
tunc primum intelligere quid sibi defuerit post tam multa studia et lectionem
et libros et disputationes[9]. Minimus siquidem sensus interior, quem
solet in exercitiis Deus benigne elargiri, eximiam affert animis
consolationem atque satisfactionem. [39] Hinc fit ut maior me admiratio plerumque subierit, quid sit tandem quod, quum sciamus exercitia nostra nihil reconditum habere, nihil quod ex medio evangelio et doctrina non sit sanctorum desumptum: quid enim prima hebdomade tradimus, nisi communem quamdam methodum ad comparandam peccatorum contritionem; quid 2a et 3a et 4a quam meditationes vitae, mortis et resurrectionis Christi? Quartae addimus ad amorem Dei consequendum unam meditationein [-] praeter modos orandi; [--] annotatinnes aliquas et observationes. Omnia igitur haec quum videantur communia et cuivis theologo pervia, et cuivis etiam in via spiritus versato obvia, quid facit ut tantam habeant efficaciam in animis hominum et ad pietatem et devotionem informandos? Videas enim fere homines post exercitia adeo mutatos, adeo ad pietatem excitatos, ut moveant omnibus admirationem, nonnulli etiam inde occasionem accipiant vel detrahendi vel calumniandi, quasi mala aliqua arte utamur. Ego quidem multa possem dicere unde illa videantur esse efficacia et vim accipere exercitia. Animus eius, qui exercetur, unice ad spiritum applicatus et quasi compulsus, spes concaepta, secessus, frequentia orationis, [methodus] tradendi exercitia, prudentia instructoris, et observatio accurata, gubernatio omnium exercitiorum, praesidium, quod datur, si quid perturbationis accidit. Sed haec humana sunt omnia. Illud igitur ego soleo praedicare, gratiam esse Dei peculiarem, et quidem coniunctam cum nostrae vocationis et instituti gratia, qua de sua benignitate Deus dat ut et nos primum spiritum evangelii Filii eius imbibamus intimo corde, et vim accipiamus illum aliis imprimendi. Dat enim illa gratia rebus et rationi toti exercitiorum peculiarem energiam et efficaciam, qua ad pietatem et devotionem intime animi moveantur, et, ut ita dicam, per hanc rationem meditationum vult Deus, quod cum summo piorum dolore deploratur, restitui. Quotus enim quisque veram rationem orationis assequitur, quis veram rerum spiritualiuni cognitionem et sensum? quis efficaciam verbi Dei, quis ad mysteria vitae, passionis, mortis, resurrectionis Christi vero corde et spiritu penetrat, quis illis excitatur ad imitationem vel ad vitam in melius commutandam? Breviter: videmus fere iacere orationem, devotionem periise, contemplationem ignorari, sensus spirituales exulare, esse fere christianos, etiam qui boni habentur, speculative pios et effoete. Voluit igitur Deus per exercitia spiritualia praesidium afferri huic parti in sua Ecclesia laboranti[10]. [40] Dicas: nimium hoc erit arrogans, si praedicamus nos
per nostra exercitia fulciri labantem orationem. Hoc nobis non arrogamus;
diximus enim: non tantum nostra exercitia intelligere nos, sed haec praecipue
nos amplexari et usurpare; neque de nostris aliud, quam narramus historiam. Faxit Deus ut alii praestantiorem
reperiant methodum instituendi omnes ad orationem et rerum spiritualium
cognitionem et usum. [41] Huic ministerio P. Ignatius tantum tribuit, quantum potuit. Maxima arma solebat haec nostra praedicare, quibus ad ipsius servitium Deus tantam dederat efficaciam[11], neque aliam methodum voluit unquam orationis vel dare vel permittere[12]. Primam experientiam constituit de iis; qui se dedunt Societati voluit per haec exercitia institui[13]; hinc enim sciebat principia accipi et vim, unde ad omnem orationis perfectionem et, si velis, sublimitatem evadere possimus. Per exercitia, si qui spiritu debilitarentur, volebat refici atque recreari; et, ut uno verbo dicam, contendere nos vitam vivere spiritualem volebat per exercitia. Per ea nos instrui, per ea spiritum et devotionem conservari in nobis et augeri; nam, etiamsi aliquando secedere ad exercitia fructuosius obeunda debemus, perpetuus esse debet nobis exercitiorum usus in quotidianis nostris meditationibus atque orationibus. [42] Ut autem ad alia ministeria, ita ad hoc sunt selecti
Patres deligendi, qui facultate naturali habiles videantur; non enim omnes
hac facultate valent; sed si qui natura sunt ad orationem propensi et
pietatem, si prudentes, cauti atque circumspecti et amantes virtutum. Neque solum in his est deligenda illa
naturalis aptitudo, sed virtus, devotio, exercitatio rerum spiritualium et
usus, tum institutio quam acceperit ab iis qui sunt in tradendis exercitiis
exercitati. [43] Unum si dicam, ad alia transeo: eum, qui dispensat exercitia, ita devotione debere affici in tradendis exercitiis, ita sensibus spiritualibus permoveri, ut ex abundantia et virtute suae devotionis et sensus in Christo, etiamsi paucis verbis agendum ipsi est, tamen vim imprimere possit ei quem instruit. Illum item debet iuvare orationibus, míssae sacrificiis; haec etiam ab aliis pro illo impetrare. Qui vero exercetur, ita debet primum parare, ut, exclusa omni curiositate, cum simplicitate cordis et humilitate ita secedat, ut, universo hoc seculo seiuncto, ad Dei regiam et colloquium accedat per exercitia, intellecturus quid velit Dominus, quid ipsi loquatur, eo desiderio ducatur ut divina institutione ad eius voluntatem faciendam promoveatur. Et de exercitiis quidem haec hactenus. |
